Mobutu Sese Seko

En octobre 1971, la République du Congo a subi une transformation significative lorsqu'elle a changé de nom pour devenir le Zaïre. Son leader, Joseph Désiré Mobutu, adopta le nom de Mobutu Sese Seko. Ce changement faisait partie d'une campagne plus vaste connue sous le nom de campagne de "l'authenticité". L'objectif principal de cette campagne était de présenter la période coloniale comme une interruption temporaire et de renforcer l'unité nationale. La campagne de l'authenticité était une initiative complexe visant à réaffirmer l'identité et la culture congolaises. Elle impliquait une série de politiques, de la renomination de villes et de villages à l'encouragement de l'adoption de noms africains, ainsi que la promotion de tenues et coutumes africaines traditionnelles. Mobutu cherchait à créer un sentiment de fierté et de possession parmi le peuple congolais pour leur histoire et leur patrimoine, tout en éloignant la nation de son passé colonial. Cependant, une question débattue entoure la campagne de l'authenticité : était-elle principalement un effort sincère pour autonomiser le peuple congolais et établir leur identité culturelle, ou était-ce un mouvement calculé de Mobutu visant à détourner l'attention des échecs et des lacunes de son leadership? C'est la question posée par l'émission "Faire le Point". Enregistré le 28/5/1972 Suivre sur Twitter: https://twitter.com/BasedCongo #zaïre #Zaïrianisation #MobutuSeseSeko

Un reportage saisissant relate un épisode marquant de la guerre en brousse qui a éclaté en 1964 dans la province orientale du Congo. Le journaliste Raoul Goulard de la RTB, accompagné de son équipe, s'est immiscé au cœur des rangs des soldats de l'ANC (Armée nationale congolaise). Sous le commandement du général Mobutu et bénéficiant du soutien aérien américain, ces troupes ont lancé, à la mi-juin '64, une offensive d'envergure dans la vallée de la Ruzizi contre la rébellion menée par Pierre Mulele. Le reportage offre une vision inédite et immersive de ces événements. En complément, une interview exclusive du général Mobutu vient éclairer les enjeux et les stratégies qui ont prévalu lors de cette opération cruciale. Le témoignage du commandant en chef des forces congolaises offre des perspectives précieuses sur les défis auxquels étaient confrontées les troupes et la détermination qui les animait dans leur lutte pour la stabilité et l'unité du Congo. Suivre sur Twitter: https://Twitter.com/BasedCongo #CriseCongolaise #PierreMulele #MobutuSesoSeko

Op 25 augustus 1989 ontmoetten de Zairiaanse president Mobutu Sese Seko en de waarnemend president van Zuid-Afrika, Frederik W. De Klerk, elkaar in Goma, Zaire. Ze hielden bijna drie uur lang besprekingen om de wankelende wapenstilstand in de 14-jarige burgeroorlog in Angola te redden en onduidelijke afspraken te verduidelijken die waren overgebleven na een vredesakkoord tussen rebellenleider Jonas Savimbi en de Angolese president Jose Eduardo dos Santos op 22 juni 1989. In een gezamenlijke verklaring benadrukten de leiders de delicate situatie en kwamen ze overeen om een gemeenschappelijke diplomatieke strategie te volgen tijdens deze kritieke fase in Angola. Hoewel de details van hun gesprekken niet werden onthuld, gaven ze aan dat ze van plan waren om diplomatieke contacten voort te zetten. Deze bijeenkomst was van belang omdat de uitkomst invloed kon hebben op de terugtrekking van Cubaanse troepen uit Angola. Het vredesakkoord tussen Savimbi's troepen (gesteund door Zuid-Afrika en de Verenigde Staten) en de Angolese regering was cruciaal voor de regionale stabiliteit, aangezien het verbonden was met het door de VS bemiddelde vredesakkoord voor VN-toezicht op verkiezingen in Namibië en de terugtrekking van Cubaanse troepen uit Angola. Savimbi's beslissing om het staakt-het-vuren op te heffen en het vechten te hervatten, was deels te wijten aan een #misverstand over zijn status tijdens het vredesproces. Er was een verschil tussen zijn interpretatie van het Gbadolite staakt-het-vuren akkoord en de interpretatie die naar voren werd gebracht door de Zambiaanse president Kenneth Kaunda. De Klerk en Mobutu probeerden deze verschillen aan te pakken en compromissen aan te moedigen om te voorkomen dat de vijandelijkheden zouden worden hervat.

In de herfst van 1988 ontvouwde zich een diplomatieke wervelwind die de betrekkingen tussen België en Zaïre op hun grondvesten deed schudden. Het conflict dat ontstond, overschaduwde de internationale bühne en markeerde een pittig hoofdstuk in de relatie tussen deze twee landen. De redenen voor deze confrontatie? Een mengelmoes van financiële strubbelingen en een gekrenkte nationale trots. Zaïre, onder het bewind van president Mobutu Sese Seko, werd alom bekritiseerd omwille van mensenrechtenschendingen en een gebrek aan democratie. Maar de vonk die het vuur van dit conflict aanwakkerde, ontstond in het financiële domein. De beladen discussie draaide om het Zaïrese schuldendossier en de twist over het koloniale geschillendossier uit 1965. Het vuur van onenigheid laaide hoog op in januari 1989. Zaïre voerde stevige maatregelen door, zoals het schrappen van vluchten en het verleggen van de zetel van Air Zaïre, als teken van verzet. Het vriendschapsverdrag tussen België en Zaïre werd in de prullenmand gegooid, samen met het samenwerkingsakkoord van 1976. Zaïre stopte zelfs met het afbetalen van schulden aan België en drong aan op heropening van het omstreden koloniale dossier. België zond Leo Tindemans naar de onderhandelingstafel om te bemiddelen, maar de resultaten waren mager. In plaats van een ontspannen sfeer, suggereerde de partij van Mobutu zelfs om de diplomatieke banden met België te verbreken. Het was de Marokkaanse koning Hassan II die zich als bemiddelaar wierp om het ijs te breken. De maanden die volgden, waren gevuld met ontmoetingen en pogingen om een uitweg te vinden. Uiteindelijk, op een zomerse dag in juli 1989, zag een akkoord het daglicht in Parijs. Het schuldendossier werd als een puzzel gelegd: de Zaïrese schuld aan België werd afgeschreven, terwijl een derde van de handelsschuld werd kwijtgescholden. De overgebleven afbetalingen zouden worden geïnvesteerd in lokale ontwikkelingsprojecten. Het protocol dat dit akkoord bekrachtigde, werd ondertekend in het majestueuze Marokkaanse Rabat, met Mobutu, de Belgische premier Wilfried Martens en koning Hassan II als protagonisten. Voor Zaïre werd dit akkoord gezien als een herwonnen waardigheid en een stap naar herstel van normale relaties. Maar zoete overeenkomsten komen vaak met een bittere nasmaak. De economische toll van dit akkoord was aanzienlijk, aangezien Belgische economen berekenden dat het land niet alleen de kwijtgescholden schulden, maar ook verloren rente ter waarde van miljarden franken zou moeten incasseren. Hoewel 1989 even een adem van normalisering leek te brengen, werd die korte adempauze snel gevolgd door nieuwe onrust. De aankondiging van democratische hervormingen in Zaïre, opgevolgd door gewelddadige onderdrukking van studentenprotesten, zorgden ervoor dat de diplomatieke banden een jaar later weer werden verbroken. Het Belgisch-Zaïrese conflict van 1988-1989 is een gedenkwaardige episode die ons herinnert aan de delicate dans van diplomatie, financiën en nationale eer. Het illustreert hoe in de wereld van internationale betrekkingen, zelfs schijnbaar technische dossiers verstrengeld raken met complexe politieke en morele vraagstukken.

In de vroege jaren 1990 ontvouwde zich een boeiende politieke krachtmeting in het hart van Zaïre (nu de Democratische Republiek Congo), toen Étienne Tshisekedi, een invloedrijke oppositiefiguur, botste met de onverzettelijke Mobutu Sese Seko, de langzittende president van het land. Deze periode schreef een cruciaal hoofdstuk in de politieke geschiedenis van het land, gekenmerkt door politieke onrust en een toenemende roep om democratische hervormingen. Voorop stond Étienne Tshisekedi, een charismatische oppositieleider en fervent pleitbezorger van democratische waarden. Zijn vastberadenheid om zich te verzetten tegen de autoritaire heerschappij van Mobutu plaatste hem in de voorhoede van kritiek op het regime. Tshisekedi's luide roep om politieke vrijheden, mensenrechten en transparante verkiezingen vond weerklank bij een bevolking die snakte naar verandering. Dit bracht hem in directe confrontatie met Mobutu's ijzeren greep. Gedurende ruim twee decennia voerde Mobutu een regime met ijzeren vuist, gekenmerkt door het onderdrukken van politieke tegenstand en een gecentraliseerde macht. Naarmate Tshisekedi's oproep tot democratische hervorming luider weerklonk, raakten hun verhalen onvermijdelijk met elkaar verweven en ontstond er een politieke impasse die de aandacht van het hele land trok. Hun politieke confrontatie bereikte zijn hoogtepunt in de vroege jaren 1990, met openbare demonstraties, protesten en smeulende politieke spanningen. Tshisekedi's gepassioneerde inspanningen om politieke hervormingen te stimuleren en te pleiten voor eerlijke verkiezingen leidden tot gespannen confrontaties met de regeringsmachten, wat resulteerde in een voortdurende patstelling die het hele land in de greep hield. Ondanks dat Tshisekedi aanzienlijke volkssteun verwierf en internationale erkenning kreeg voor zijn onwrikbare toewijding aan democratische idealen, slaagde hij er niet in Mobutu van de macht te verdrijven. Ondanks de groeiende druk van zowel binnenlandse als internationale hoeken, wist Mobutu zijn stevige greep op de regering en het politieke landschap te behouden.

Tijdens zijn regime was de Zaïrese president Mobutu Sese Seko een van de rijkste mensen ter wereld. Naast een aantal flinke bankrekeningen mocht de Zaïrese president zich de eigenaar noemen van een groot aantal kastelen en landgoederen in Europa en Afrika. Volgens sommige schattingen bezat Mobutu 4 miljard tot 6 miljard dollar. Dat geld zou op verschillende bankrekeningen hebben gestaan, voornamelijk in Zwitserland, maar ook in België. De omvang van Mobutu's vermogen zou volgens experts op bepaalde momenten zelfs groter zijn geweest dan de staatsschuld van toemalig Zaïre. (Verslag door Peter Verlinden.)

Telefacts reportage uit 1995 over President Mobutu Sese Seko vanuit Gbadolite, ter viering van 30 jaar Zaïrees presidentschap. Gbadolite was de residentie van de ouders van Mobutu Sese Seko, de president van Zaïre. Hij zorgde ervoor dat de inwoners van Gbadolite een aantal voordelen genoten die de rest van het land niet had, zoals betrouwbare elektriciteitsvoorziening door de SNEL en drinkwater van de Regideso. De wegen werden er goed onderhouden, in tegenstelling tot in de rest van het land. Mobutu bouwde Gbadolite uit tot een luxueuze stad, soms "Versailles in de jungle" genoemd. Hij liet een waterkrachtcentrale bouwen op de Ubangi-rivier in Mobayi-Mbongo; de internationale luchthaven Mwanda, waar de Concorde kon landen; en drie grote paleizen. Tijdens het bewind van Mobutu waren in Gbadolite ondernemingen gevestigd zoals CDIA voor landbouwproducten, SOZAGEC voor wegenaanleg en SAFRICAS voor woningbouw. De stad had een ziekenhuis met hoogtechnologische faciliteiten, dat in 1997 werd vernield. Gbadolite had ook een Collège présidentiel, een middelbare school die door de paters jezuïeten werd geleid. Net buiten Gbadolite, in Kawele, werden twee paleizen gebouwd. Het ene was een complex met Chinese pagodes en het andere een modern landhuis. Zij werden gebruikt als residenties voor Mobutu en zijn gasten. Het drie verdiepingen tellende paleis in Gbadolite zelf werd gebruikt voor openbare evenementen. Volg op Twitter: https://twitter.com/BasedCongo #MobutuSeseSeko #ZaIre #Gbadolite

Mobutu wordt in 1930 geboren in Lisala, in de noordelijke Evenaarsprovincie. Als kind gaat hij naar school bij de paters kapucijnen, en vanaf 1950 kiest hij voluit voor een militaire carrière. Hij is ook actief als journalist, onder de schuilnaam J. Debanzy. Op het einde van de jaren 50 wordt hij Lumumbist nadat hij een vurige toespraak van Patrice Lumumba heeft bijgewoond. In diezelfde periode reist hij ook af naar België, waar hij als journalist de rondetafelconferentie over de onafhankelijkheid bijwoont. Op een bepaald moment stelt Lumumba hem zelfs aan als zijn secretaris. In het pas onafhankelijke Congo maakt Mobutu spectaculair carrière. Als stafchef van het leger pleegt hij een staatsgreep op 27 augustus 1960. Lumumba wordt afgezet en uitgeleverd aan Katanga, waar hem een ongewisse toekomst wacht. Na de uitschakeling van Lumumba trekt Mobutu zich terug uit de politiek, maar achter de schermen blijft zijn invloed groot. Na de nederlaag van de Katangese gendarmes en het einde van het Katangese rijk van Moïse Tsjombe wordt hij zelfs de verpersoonlijking van de nationale eenheid. In 1965 stelt Mobutu een tweede keer orde op zaken in het woelige Congo. Deze keer trekt hij zich niet meer terug, maar schaft hij het parlement en het meerpartijenstelsel af. Zij eigen Mouvement Populaire de la Révolution (MPR) is voortaan de enige toegelaten partij. De "maarschalk" of "gids" ontpopt zich tot een wrede dictator, die er niet voor terugschrikt zijn tegenstanders te elimineren of studentenoproer hardhandig te onderdrukken. De doden verdwijnen in massagraven. Vanaf 1971 begint Mobutu met zijn "authenticiteitscampagne". Op "la journée des trois Z" krijgen land, rivier en munteenheid de naam "Zaïre". De naam is afgeleid van de naam van de rivier in een van de lokale talen. De zaïrisering heeft vooral tot doel het gevoel van Afrikaanse eigenwaarde op te krikken. De bedrijven worden genationaliseerd en komen onder Afrikaans bestuur. Mobutu verandert zijn eigen naam in "Sese Seko Nkuku Ngbendu wa Za Banga" ("de eeuwige krijger die door volharding zal zegevieren en van verovering naar verovering zal gaan") en verbiedt alle Europese namen. Vanaf 1972 wordt het dragen van de "typisch Afrikaanse" abacost gepromoot: de naam is een Franse afkorting van "à bas le costume" De corruptie viert intussen hoogtij. Mobutu bouwt een poepchic paleis in zijn Evenaarsprovincie, heeft verschillende luxevilla's in Europa en bekostigt zijn extravagante levensstijl door de staatsinkomsten af te romen. De gewone Congolees ziet het aan met lede ogen en verarmt. Mobutu kan tijdens zijn schrikbewind profiteren van de Koude Oorlog. Zijn land bezit enorme grondstoffenvoorraden, onder meer ook uranium. Na de val van de Berlijnse Muur verandert het politieke klimaat. Het communistische Oostblok valt uiteen en Afrika wordt overspoeld door een soort democratiseringsgolf, en daar ontsnapt Congo niet aan. Mobutu denkt nog even dat hij de oppositie aan het lijntje kan houden door de eenpartijstaat af te schaffen en een nationale conferentie samen te roepen. Een schijnvertoning, zo blijkt, want in de praktijk blijft de dictator de touwtjes in handen houden, ook al omdat de oppositie hopeloos verdeeld is. Toch verliest de president steeds meer bondgenoten. In 1994 moet hij zich laten behandelen voor prostaatkanker. Na zijn terugkeer uit het Zwitserse ziekenhuis is de oude gids duidelijk erg verzwakt. Inmiddels is er in het oosten van Congo een rebellie uitgebroken onder leiding van Laurent-Désiré Kabila, met steun van buurland Rwanda. Het Mobutu-regime blijkt danig verzwakt en stort ineen als een kaartenhuisje, de rebellen trekken de hoofdstad Kinshasa binnen en de "président-fondateur" vlucht naar Marokko. Hij laat een land in puin achter waar corruptie een levensstijl is geworden en sterft enkele maanden later aan de gevolgen van kanker in de Marokkaanse hoofdstad Rabat. Volg op Twitter: https://twitter.com/BasedCongo #MobutuSeseSeko #Zaïre #CongoCrisis

Sa Majesté le Roi Baudouin et la Reine Fabiola visitent le Zaïre pour le 25e anniversaire de l'indépendance du pays. Ils sont accueillis par le président Mobutu Sese Seko. Bulletin d'information 4/7/1985 Suivre Sur Twitter: http://twitter.com/BasedCongo #Zaïre #RoiBaudouin #MobutuSeseSeko

Gbadolite : le général Joseph-Désiré Mobutu fait part de son appréhension quant à la sécurité de sa famille après le coup d'État du 14 septembre 1960. News bulletin 03/12/1965 Suivre sur Twitter: https://Twitter.com/BasedCongo #MobutuSeseSeko #CriseCongolaise #GeneralMobutu