Dlaczego akurat Czerwoni?

Armia Czerwona (właściwie Robotniczo-Chłopska Armia Czerwona, ros. Рабоче-крестьянская Красная армия, RKKA) – siły zbrojne Rosji Radzieckiej (RFSRR) w latach 1918–1922, następnie wojska lądowe Sił Zbrojnych Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR) w latach 1922–1946. W 1946 zmieniła nazwę na Armia Radziecka, pod którą istniała do 1992 roku.

W skład Armii Czerwonej wchodziły także Wojskowe Siły Powietrzne. Razem z marynarką, oddziałami NKWD (wojskami pogranicznymi, wojskami wewnętrznej ochrony republiki i Państwowej Straży Konwojowej) Armia Czerwona tworzyła Siły Zbrojne ZSRR od 10 lutego/23 lutego 1918 do 25 lutego 1946.

Za datę utworzenia Armii Czerwonej przyjmuje się 23 lutego 1918 (w Federacji Rosyjskiej do dziś tego dnia jest obchodzony Dzień Obrońcy Ojczyzny). Wtedy to rozpoczęto masowe przyjmowanie ochotników do Armii Czerwonej, utworzonej dekretem Rady Komisarzy Ludowych RFSRR „O Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej”, podpisanym 15 stycznia/28 stycznia 1918.

Po rewolucji październikowej i rozpędzeniu 18 stycznia 1918 demokratycznie wybranej rosyjskiej Konstytuanty, 28 stycznia 1918 roku dotychczasowe bojówki partyjne bolszewików, zwane Czerwoną Gwardią, na mocy dekretu Rady Komisarzy Ludowych zostały przekształcone w Robotniczo-Chłopską Armię Czerwoną. Początkowo była to formacja ochotnicza, bez stopni wojskowych, a oficerowie przez krótki okres – bo zaledwie do maja 1918 – wybierani byli demokratycznie. Wtedy też wprowadzono powszechną służbę wojskową, a do każdej jednostki wojskowej przydzielono komisarzy politycznych (tzw. politruków), podległych osobnemu pionowi komisarzy politycznych. Istniała więc dwuwładza na każdym szczeblu dowodzenia (na najwyższym: dowódca liniowy – politruk). 4 września 1918 podjęto decyzję o przekształceniu Rosji bolszewickiej w obóz wojskowy. Powołano Rewolucyjną Radę Wojenną Republiki z Lwem Trockim na czele, kierującą całym wysiłkiem wojennym kraju.

W tworzenie Armii Czerwonej był czynnie zaangażowany Lew Trocki. Oficjalnie jej pierwszym głównodowodzącym mianowany został 4 września 1918 Jukums Vācietis – oficer armii rosyjskiej łotewskiego pochodzenia, którego 8 lipca 1919 zastąpił Siergiej Kamieniew.

W czasie wojny domowej przez szeregi Armii Czerwonej przewinęło się 75 000 byłych oficerów Armii Imperium Rosyjskiego, w tym 775 generałów i 1726 innych oficerów sztabowych. Liczbę dezerterów z Armii Czerwonej w okresie styczeń 1919 – czerwiec 1920 ocenia się zaś na 2,6 miliona żołnierzy.

Od 1921 roku po opanowaniu sytuacji w europejskich granicach Rosji bolszewickiej, rozpoczął się proces redukcji armii z etatów wojennych na pokojowe. Podstawowy element z jakiego składały się armie bolszewickie – dywizja strzelecka, zmniejszył swój etat z 58 tys. do 15 tys. żołnierzy.

W wyniku przejścia na organizację pułkową, zróżnicowanie ze względu na miejsce stacjonowania oraz wprowadzenie nowego systemu uzupełnień wojsk etat dywizji zmniejszono jeszcze bardziej.

Stan Armii Czerwonej w okresie międzywojennym związany był z reformami z lat 1924–1925.

Reforma polegała na przejściu na nowy system kompletowania piechoty i kawalerii, a więc głównych rodzajów wojska. Zakładała ona minimalną liczebność jednostek służących w ramach systemu kadrowego – skoszarowanego wraz z kadrami dowódców, a dominacje systemu kompletowania na zasadzie terytorialnej – milicyjnej (głównie szeregowi). System pozwolił utrzymywać w czasie pokoju stosunkowo małą armię (562 tys. w październiku 1924), a jednocześnie szkolić na letnich obozach masy przyszłych rezerwistów. Zaoszczędzono w ten sposób na utrzymaniu wojsk, co pozwoliło stopniowo powiększać stany zmagazynowanego uzbrojenia i je unowocześniać.

Wprowadzono również zasadę jednoosobowego dowództwa zarówno o kompetencjach administracyjnych, jak i szkoleniowych wojsk i zlanie się kompetencji liniowych z politycznymi w jednych rękach. Dotyczy to głównie wyższych dowództw. I tak zatwierdzono instytucję Głównodowodzącego wszystkich Sił Zbrojnych ZSRR a został nim Ludowy Komisarz do spraw Wojsk i Sił Morskich. Miał on pod sobą Sztab Generalny RKKA (sprawy operacyjne), Dowództwo RKKA (sprawy administracyjne), Inspektorat RKKA (sprawy szkoleniowa), Polityczne Dowództwo RKKA („politrucy”), Dowództwo Wojsk Lotniczych RKKA, Dowództwo Sił Morskich ZSRR i inne. Rzuca się w oczy podległość „politruków” najwyższemu dowódcy wojsk.

Nowym etapem w rozwoju Armii Czerwonej jest okres wielkich przeobrażeń w gospodarce sowieckiej związany z tzw. „pięciolatkami”. Zaczęły się one dosyć chaotycznie w 1929 roku rozbudową bazy przemysłowej wyraźnie ukierunkowanej na potrzeby wojska. Pierwsze korzyści zaczęły pojawiać się w 1931 roku. Wtedy też Armia Czerwona zsynchronizowała swoje plany rozwoju z możliwościami nowego przemysłu.

Źródło: Wikipedia (w tym fotografie z domeny publicznej), brainly.pl