Premium Only Content
श्रीमद् भगवत गीता | अध्याय 1| भाग ५ | Bhagwat Gita | Adhyay 1| Part-5
अयनेषु च सर्वेषु यथाभागमवस्थिताः । भीष्ममेवाभिरक्षन्तु भवन्तः सर्व एव हि।
अतएव सैन्यव्यूह में अपने-अपने मोर्चों पर खड़े रहकर आप सभी भीष्म पितामह को पूरी-पूरी सहायता दें।
तात्पर्य
भीष्म पितामह के शौर्य की प्रशंसा करने के बाद दुर्योधन ने सोचा की कहीं अन्य योद्धा यह न समझ लें कि उन्हें कम महत्त्व दिया जा रहा है अतः दुर्योधन ने अपने सहज कुटनीतिक ढंग से स्थिति सँभालने के उद्देश्य से उपर्युक्त शब्द कहें | उसने बलपूर्वक कहा कि भीष्मदेव निस्सन्देह महानतम योद्धा हैं किन्तु अब वे वृद्ध हो चुके हैं अतः प्रत्येक सैनिक को चाहिए की चारों ओर से उनकी सुरक्षा का विशेष ध्यान रखे | हो सकता है कि वे किसी एक दिशा में युद्ध करने में लग जायें ओर शलु इस व्यस्तता का लाभ उठा ले | अतः यह आवश्यक है कि अन्य योद्धा मोर्चों पर अपनी-अपनी स्थिति पर अडिग रहें और शक्तु को व्यूह न तोड़ने दें | दुर्योधन को पूर्ण विश्वास था कि कुरुओं की विजय भीष्मदेव की उपस्थिति पर निर्भर है | उसे युद्ध में भीष्मदेव तथा द्रोणाचार्य के पूर्ण सहयोग कि आशा थी क्योंकि वह अच्छी तरह जानता था कि इन दोनों ने उस समय एक शब्द भी नहीं कहा था जब अर्जुन कि पत्नी द्रोपदी को असहायावस्था में भरी सभा में नग्न किया जा रहा था और जब उसने उनसे न्याय की भीख माँगी थी | वह जानते हुए भी इन दोनों सेनापतियों के मन में पाण्डवों के लिए सेह था, दुर्योधन को आशा थी कि वे इस नेह को उसी तरह त्याग देंगे जिस तरह उन्होंने द्यूत-क्रीड़ा के अवसर पर किया था |
तस्य संजनयन्हर्ष कुरुवृद्धः पितामहः । सिंहनादं विनद्योच्चैः शङ्ख दध्मौ प्रतापवान्
उस समय कौरवों में वृद्ध, प्रतापी पितामह भीष्म ने उस (दुर्योधन) के हृदय में हर्ष उत्पन्न करते हुये उच्च स्वर में गरज कर शंखध्वनि की
तात्पर्य
कुरुवंश के वयोवृद्ध पितामह अपने पौत्र दुर्योधन का मनोभाव जान गये और उनके प्रति अपनी स्वाभाविक दयावश उन्होंने उसे प्रसन्न करने के लिए अत्यन्त उच्च स्वर से अपना शंख बजाया जो उनकी सिंह के समान स्थिति के अनुरूप था | अप्रत्यक्ष रूप में शंख के द्वारा प्रतीकात्मक ढंग से उन्होंने अपने हताश पौत्र दुर्योधन को बता दिया कि उन्हें युद्ध में विजय की आशा नहीं है क्योंकि दुसरे पक्ष में साक्षात् भगवान् श्रीकृष्ण हैं | फिर भी युद्ध का मार्गदर्शन करना उनका कर्तव्य था और इस सम्बन्ध में वे कोई कसर नहीं रखेंगे
ततः शङ्खाश्च भेर्यश्च पणवानकगोमुखाः । सहसैवाभ्यहन्यन्त स शब्दस्तुमुलोऽभवत्
तत्पश्चात् शंख, नगाड़े, बिगुल, तुरही तथा सींग सहसा एकसाथ बज उठे | वह समवेत स्वर अत्यन्त 'कोलाहलपूर्ण था।
ततः श्वेतैर्हयैर्युक्ते महति स्यन्दने स्थितौ । माधवः पाण्डवश्चैव दिव्यौ शङ्खौ प्रदध्मतुः
दूसरी ओर से सफेद घोड़ों द्वारा खींचे जाने वाले विशाल रथ पर आसीन भगवान् श्रीकृष्ण तथा अर्जुन ने अपने-अपने दिव्य शंख बजाये |
पाञ्चजन्यं हृषीकेशो देवदत्तं धनंजयः । पौण्डूं दध्मौ महाशङ्ख भीमकर्मा वृकोदरः
भगवान् कृष्ण ने अपना पाञ्चजन्य शंख बजाया, अर्जुन ने देवदत्त शंख तथा भयंकर कर्म करने वाले भीम ने पौण्डू नामक महाशंख बजाया।
#viralvideo #bhagwadgeeta
-
1:12:40
Adam Does Movies
3 hours ago $0.56 earnedThe Best & Most Overrated Christmas Movies - LIVE!
7.08K -
LIVE
BubbaSZN
6 hours ago🔴 LIVE - SLAYING ZOMBIES W/ CATDOG UNTIL MY BDAY AT 12AM!
102 watching -
LIVE
SlingerGames
3 hours agoRumble Spartans, ASSEMBLE! | Push for 400 Followers
29 watching -
5:22:07
xXFadedAngelXx
6 hours agoSPARTAN NIGHT! Featuring the Communiy! Thanks @OhHiMark! & @Phyxicx! for the invite
6.23K1 -
LIVE
AdmiralSmoothrod
5 hours agohalo MCC - Multiplayer Rumble No. 21 - its gonna get sticky
40 watching -
LIVE
BlackDiamondGunsandGear
3 hours agoNEW Glock Gen6 / Still Hate them / After Hours Armory
27 watching -
8:49
Hollywood Exposed
4 hours agoBill Maher Explodes After Killer Mike Refuses Any Accountability On Air
1.75K3 -
LIVE
DLDAfterDark
3 hours agoThe Average Gunfighter - Gen 6 Glocks - The After Hours Armory
73 watching -
12:31
Robbi On The Record
2 days ago $8.91 earnedWhy Nothing Feels Real Anymore | The Science, Culture, and Spiritual War Behind the Fog
63.7K31 -
25:21
Stephen Gardner
6 hours agoWait Until You Hear This UNEXPECTED Trump Story!
24.3K68