Սիբիրյան փետուր | Վտանգը մեծանում է

Պորտուգալիայի օդանավակայանում փոթորկոտ քամին շրջել է ինքնաթիռները։ Ռուսաստանում 2 օրվա ընթացքում Կամչատկան լցվեց ձյունով, իսկ մարտն անսպասելիորեն ամառային ջերմություն բերեց Սիբիր։ Այնուամենայնիվ, ամենամեծ անհանգստությունը ներկայացնում է Սիբիրյան փետուրի ակտիվացումը, որը Երկրի ընդերքից բարձրացող մագմայի հսկա հոսք է։ Այս ամենի համար տես շաբաթվա ընթացքում տեղի ունեցած բնական աղետների ակնարկը՝ 2025 թվականի մարտի 19-ից 25-ը:
Հարավային Կորեա
Երկիրը բախվել է իր պատմության մեջ ամենամեծ անտառային հրդեհների հետ: Մարտի 21-ից ի վեր ամբողջ երկրում հրդեհն այրել է ավելի քան 38 600 հա: Հրդեհը վնասել կամ ամբողջությամբ ոչնչացրել է առնվազն 2300 տուն, ինչպես նաեւ զգալի թվով տնտեսական կառույցներ։
Տարհանված քաղաքացիների թիվը հասել է գրեթե 38 հազարի։ Հրդեհներից երկրում զոհվել է առնվազն 28 մարդ, 32-ը վիրավորվել են:
Կրակի դեմ պայքարում ներգրավված է եղել 9200 հրշեջ-փրկարար եւ 105 ուղղաթիռ: Բայց չնայած հսկայական ռեսուրսների ներգրավմանը, հրդեհներն ամբողջությամբ մարել չի հաջողվում, իրավիճակը սրվում է ուժեղ քամու եւ չոր եղանակի պատճառով:
Փոթորիկ "Մարտինյո"
Մարտի 19-ին եւ 20-ին Պորտուգալիային հարվածել է հզոր "Մարտինյո" փոթորիկը, որն իր հետ բերել է հորդառատ անձրեւներ, իսկ քամու արագությունը հասել է փոթորկային արժեքների:
Ամենից շատ տուժել է մեծ Լիսաբոնի մայրաքաղաքային շրջանը, որտեղ առնվազն 8 մարդ վիրավորվել է: Կասկայշ քաղաքի օդանավակայանում ուժեղ քամին մի քանի ոչ մեծ ինքնաթիռ է շուռ տվել։
Հաջորդ օրը՝ մարտի 21-ին, "Մարտինյոն" փլուզվեց արդեն Իսպանիայի տարածքում։ Ագիլաս քաղաքում 70 մմ տեղումներ են գրանցվել ընդամենը մեկ ժամում։
Իսկ Մադրիդում չդադարող անձրեւների պատճառով 2025 թվականի մարտը դարձել է ամենաանձրեւառատնը՝ քաղաքի օդերեւութաբանական դիտարկումների ողջ ժամանակահատվածում։
Մալայզիա
Մարտի 19-ից Մալայզիայի Հարավային Ջոհոր նահանգում հորդառատ անձրեւներ են տեղացել։ 6 շրջաններում գետերի ջրի մակարդակը գերազանցել է վտանգավոր նիշը՝ առաջացնելով հանկարծակի ջրհեղեղներ:
Կամպունգ Պասիր Թավրաու շրջանում ջուրն այնքան է բարձրացել, որ երեւում են միայն տների տանիքները։ Հեղեղված տներից տարհանվել է ավելի քան 13000 մարդ եւ տեղավորվել 95 ժամանակավոր տարհանման կենտրոններում:
Սաուդյան Արաբիա
Մարտի 19-ից ծայրահեղ տեղումներ են գրանցվել Սաուդյան Արաբիայում։ Մայրաքաղաքային Էր Ռիադի շրջանում 3 օրվա ընթացքում տեղացել է ամսական 3 նորման։
Իսկ Մեքքայի շրջանի Ջիդդա քաղաքում ընդամենը 2 օրվա ընթացքում այնքան անձրեւ է թափվել, որքան սովորաբար թափվում է մի ամբողջ տարվա ընթացքում:
Ասիրի շրջանում տեղատարափ անձրեւներն ուղեկցվել են խոշոր կարկուտով, որը ծածկել է լեռնագագաթներն ու ճանապարհները՝ լանդշաֆտը վերածելով ձմեռային տեսարանի:
Ռուսաստան
Կտրուկ տաքացումը հանգեցրել է Չելյաբինսկի մարզի Սիմ եւ Գումբեյկա գետերի վրա անսպասելիորեն վաղ սառցահոսքի:
Աշա քաղաքում ջրհեղեղն այնքան արագ է սկսվել, որ բնակիչներից շատերը չեն հասցրել փրկել իրենց ունեցվածքն ու ընտանի կենդանիներին։
Մարտի 23-ից հզոր ձյան ցիկլոն է ընկել Պետրոպավլովսկ-Կամչատսկի քաղաքում։ 2 օրվա ընթացքում ավելի քան 82 սմ ձյուն է տեղացել, ինչը, ըստ քաղաքային շրջանի ղեկավարի, ավելին է, քան անցած ամբողջ ձմռանը։
Պրիմորսկի երկրամասում մեկ օրում 4,5 եւ 4,4 մագնիտուդով 2 խորը կիզակետով երկրաշարժ է տեղի ունեցել:
Անցած շաբաթ Սիբիրում օդի ջերմաստիճանի հարյուրավոր ռեկորդներ են գրանցվել։
Մարտի 19-ը Նովոսիբիրսկում դարձել է վերջին 102 տարվա ամենատաք օրը։
Մարտի 20-ին Ռուսաստանի ամենատաք վայրերի առաջին տասնյակում հայտնվել են Ալթայի Հանրապետության, Կրասնոյարսկի երկրամասի, Իրկուտսկի մարզի եւ Խակասիայի բնակավայրերը: Եվ նույնիսկ գիշերը շատ բնակավայրերում տաք էր, ինչպես ամռանը:
Կրասնոյարսկում մարտի 21-ին ջերմաստիճանը գիշերը 22 °C-ով բարձր է եղել կլիմայական նորմայից:
Եթե դեռ ինչ-որ տեղ ան մարդիկ, ովքեր կասկածում են կատակլիզմների աճին, ապա Սիբիրի բնակիչները հաստատ նրանց թվում չեն, նրանք դա արդեն զգում են դա իրենց վրա: Բավական է կարդալ տեղական հանրային էջերը կամ եղանակային նորությունների մեկնաբանությունները եւ պարզ է դառնում, որ նման փոփոխություններն այստեղ տեղի են ունենում առաջին անգամ։ Նույնիսկ հնաբնակներն են խոստովանում, որ նման բան երբեք չեն տեսել։
Կարեւոր նորությունն այն է, որ գիտնականները գտել են այս անոմալիաների պատճառները: Դրանցից մեկը Սիբիրի տարածքի տակ գտնվող Եկրի խորքից բարձրացող հսկա մագմատիկ փետուրն է։ Այսօր այն բնական անոմալիաներ է առաջացնում ոչ միայն Սիբիրում, այլեւ ազդում է ամբողջ աշխարհում բնական աղետների աճի վրա:
Վտանգի մասին նախազգուշացնելու համար գիտնականների միջազգային խումբը կամավորների աջակցությամբ պատրաստել է զեկույց՝ "Սիբիրում մագմատիկ փետուրի բեկման սպառնալիքի եւ այս խնդրի լուծման ուղիների մասին" վերնագրով:
Զեկույցում մանրամասն դիտարկվում են փետուրի ակտիվության տագնապալի նշանները՝ անդադար հալոցքը, մագմայի ակտիվացումը, հողի տաքացումը, սեյսմիկ ակտիվության աճը եւ այլն։ Բացի այդ, առաջարկվում է մագմատիկ փետուրի պլանային վերահսկելի գազազերծման հատուկ ծրագիր՝ որպես հնարավոր աղետը կանխելու միջոց:
Այս զեկույցը սոսկ գիտական հետազոտություն չէ, այլ գործողությունների հստակ ծրագիր։ Դրա նպատակն է կարեւոր տեղեկատվություն փոխանցել պետական եւ մասնավոր կազմակերպություններին, գիտական հանրությանը եւ բոլոր նրանց, ովքեր պատրաստ են գործել ամբողջ աշխարհում բնական աղետների արագ աճի խնդիրը լուծելու համար։